این مسئله ای دشوار هست که بخواهیم صفات رهبری عالی را سنجاق کنیم. در این مقاله دکتر تراویس بردبری توصیف میکند که برای یک رهبری عالی به چه زیر ساخت هایی نیاز هست.

چه چیزی از یک فرد، رهبر میسازد؟

این سوال ساده هنوز هم باعث ناراحتی خیلی از تئوریسن ها می شود. با اینکه کتاب ها و مقالات بسیاری در این زمینه وجود دارد اما همچنان این مسئله عجیبی است که بخواهیم رهبری و زیرساخت هایش را تعریف کنیم.

بیایید با این مورد آغاز کنیم که رهبری اصلا چه چیزی نیست….

رهبری هیچ ربطی به سمت و جایگاه یک فرد در سلسله مراتب یک سازمان ندارد.

در مبحث رهبری خیلی ها به مدیر اجرایی یک سازمان اشاره میکنند. آنها فقط مدیر اجرایی هستند؛ همین. رهبری به این شکل نیست که به طور اتوماتیک با رسیدن به جایگاه شغلی بالاتر به آن برسید. میتوان امیدوار بود که رهبری را در آن سمت خاص پیدا کنید، اما هیچ تضمینی وجود ندارد.

رهبری هیچ ربطی به القاب ندارد.

مانند نکته قبل، تنها به دلیل داشتن یک لقب به دلیل سطح بالای شما در یک سازمان، این امر از شما یک مدیر نمیسازد. ما بر این مسئله تاکید میکنیم که شما به یک لقب برای رهبری نیاز ندارید. شما میتوانید در محیط کارتان، محله زندگیتان، خانواده تان یک مدیر باشید، بدون اینکه عنوان و لقب خاصی داشته باشید.

رهبری هیچ ربطی به ویژگی های فردی شما ندارد.

تنها با گفتن کلمه رهبری، خیلی از افراد، به سلطه گری، مسئولیت پذیری و داشتن یک شخصیت کاریزماتیک فکر میکنند. مردم اغلب به نمادهایی از تاریخ مثل ژنرال پتون یا رئیس جمهور لیکولن فکر میکنند. اما رهبری یک صفت نیست. نیازی نیست که برونگرا یا کاریزماتیک باشید که بتوانید رهبری را تمرین کنید و این نکته را فراموش نکنید که آنهایی که شخصیت کاریزماتیک دارند هم به طور خودکار رهبر نمیشوند.

رهبری و مدیریت دو مفهوم جدا از هم هستند.

این نکته از همه مهمتر است. رهبری و مدیریت دو مفهوم یکسان نیستند. مدیران باید برنامه ریزی، نظارت، هماهنگی، قدرت حل مسئله، استخدام و اخراج و خیلی ویژگی های دیگر را داشته باشند. رهبران به هدایت و رهبری افراد میپردازند و مدیران اغلب وقت خود را به رسیدگی و مدیریت امور مشغولند.

پس دوباره سوالم را تکرار میکنم که چه چیزی رهبری را میسازد؟

در ادامه یک سری از تعاریف رهبری که محققین حوزه کسب و کار ارائه کردند را به همراه اشتباهاتی که به نظر توی تعاریفشون داشته باشند را با هم بررسی میکنیم.

تعریف پیتر دروکر از رهبری: تنها تعریفی که میتوان از رهبری ارائه داد این است که آن فرد پیرو داشته باشد.

واقعا؟ این نظریه به همان اندازه که ساده هست، خطرناک هم هست. یک فرمانده تازه کار در ارتش را تصور کنید که قرار هست 200 سرباز را مدیریت کند. او هرگز اتاقش را ترک نمیکند یا هیچ حرفی به هیچ یک از افراد واحدش نمیزند. شاید برای دستورهای روتین هر روزه از فرد زیر دست و پایین تر خود استفاده میکند. به صورت پیش فرض، نیروهای او باید از فرمانهایش پیروی کنند. اما آیا این فرمانده واقعا یک رهبر هست؟ قطعا او یک فرمانده قدرتمند است اما هرگز یک رهبر نیست. پیتر دروکر قطعا یک تئوریسین قویست اما این تعریف ارائه شده توسط او خیلی سطحیست.

تعریف وارن بنیس از رهبری: رهبری ظرفیت تبدیل دیدگاه به حقیقت است.

در هر بهار شما یک دید و نظر کلی برای باغ خود دارید، و با تلاشهای فراوان این امر را به واقعیت تبدیل میکنید. آیا شما یک رهبر هستید؟ نه شما تنها یک باغبان هستید. وارن بنیس در تعریف خود جنبه های دیگر را فراموش کرده است.

تعریف بیل گیتس از رهبری: همانطور که به قرن پیش رو نگاه میندازیم، رهبران به دیگران قدرت میدهند.

تعریفی که شامل دیگر افراد و قدرت دادن میشود بسیار عالیست اما، به چه نیتی و با چه هدفی؟ همه ما در زندگی شاهد این بوده ایم که افرادی به دیگران نیرو و قدرت میدهند، از آشوبگران تا کارمندان گوگل همه از جایی قدرت و نیروی خود را فراهم میکنند. پس این تعریف خالی از اهداف و دیدگاه ها هست.

تعریف جان مکس ول از رهبری: رهبری اثرگذاریست، نه چیزی بیشتر و نه کمتر.

همه ما کم و بیش از مینیمال بودن خوشمان می آید اما این همه اختصار خیلی زیاد است. یک سارق با اسلحه بر روی قربانی اثرگذار است. مدیر یک مجموعه قدرت اخراج اعضای تیمش را دارد، که همین امر منجر به اثرگذاری بالای او میشود. اما آیا این اثرگذاری از یک سارق و یا مدیر یک رهبر میسازد؟ پس در این تعریف هم منبع این اثربخشی حذف شده است.

پس بالاخره رهبر کیست؟

تعریف رهبری: رهبری فرآیند اثرگذاری اجتماعیست که منجر به ماکزیمم کردن تلاش های دیگران در جهت رسیدن به خوب تر میشود.

نکات مهم این تعریف چه چیزهایی هست؟

• رهبری ناشی از نفوذ اجتماعیست، نه اختیار و قدرت.
• رهبری به دیگران نیاز دارد و این بیانگر این مسئله است که آنها به گزارش های مستقیم نیازی ندارند.
• هیچ اشاره ای به صفات، ویژگی ها و یا حتی القاب افراد نشده است. برای رهبری موثر استایل ها و راه های گوناگونی وجود دارد.
• این تعریف دربرگیرنده رسیدن به خوب تراست، نه فقط اثرگذاری بدون نتیجه گیری مشخص.

رهبری حرکتی ذهنیست. پس منتظر یک لقب خاص نمانید. رهبری امری نیست که کسی آن را به شما بدهد، شما باید آن را کسب کنید و مدعی آن باشید.